Մուրացան՝   Ռուզան

Страницы: Начало Предыдущая 1 2 3 4 5 Следующая Конец

ՌՈՒԶԱՆ

ԳՈՐԾՈՂ ԱՆՁԻՆՔ

ՀԱՍԱՆ -ՋԱԼԱԼԱրցախի իշխանապետ

ՄԱՄՔԱՆՋալալի կինը

ՌՈԻԶԱՆՋալալի աղջիկը

ՆԵՐՍԵՀՌուզանի նշանածը

ԶԱՔԱՐԵՋալալի մեծ եղբայրը

ՈԻՄԵԿՋալալի մեծ Փեսան

ՍՄԲԱՏՆերսեհի մտերիմը

ՀԱՄՏՈԻՆՍյունյաց իշխան

ՊԱՊԱՔՁորափորի իշխան

ԹԵՆԻՌուզանի դայակը

ՇԱՆՈԻՅՇՌուզանի նաժիշտը

ԱՍՊՐԱՄպալատական սպասուհի

ՍՈԻՐԻԿՆերսեհի հավատարիմը

ՋՈԼԱթաթարաց զորապետ

ԲՈԻՐԱ-ՆՈԻԻՆՋոլայի եղբորորդին

ԱԲՈՒթիկնապահ

ՋԱՓԱՐթիկնապահ

Դահճապետ, հայ գուժկան, թաթար գուժկան, փախստյա

ԱՐԱՐՎԱԾ ԱՌԱՋԻՆ

ԱՌԱՋԻՆ ՊԱՏԿԵՐ

Ջալալ իշխանի պալատում սրբատաշ քարերից շինված մի սրահ կամարակապ առաստաղով, նեղ և սրածայր պատուհաններով, որոնք ագուցած են գույնզգույն ապակիներով: Սրահն ունի երկու հակադիր սրակամար դռներ: Պատերի մոտ դրված են հնատարազ աթոռակներ ու բազմոցներ. վերջինները ծածկված են մետաքսով: Սրահի հատակը ծածկված է գորգերով:

ՏԵՍԻԼ Ա

Ասպրամ եվ Սուրիկ

ԱՍՊՐԱՄ. — Ինչո՞ւ համար ես հետաքրքրվում, Սուրիկ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Նրա համար, որ դու սովորություն չունիս օրիորդ Ռուզանի կացարանը հաճախելու, իսկ վերջին օրերս բոլոր ժամանակդ այս սրահներումն են անցնում:

ԱՍՊՐԱՄ. — Այդ դու արդեն նկատե՞լ ես:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ոչ միայն ես, այլև պալատի ծառաները:

ԱՍՊՐԱՄ. — Օ՛, այդ լավ չէ: Ես չէի կամենալ, որ իմ քայլերը ուրիշները դիտեին:

ՍՈԻՐԻԿ. — Գիտե՞ս, Ասպրամ, փասյաններն էլ ճիշտ քեզ նման են մտածում, գլուխները խրում են ձյունի մեջ և կարծում են թե՝ որսորդի աչքերից ծածկվեցին:

ԱՍՊՐԱՄ. — Էհ, ի՛նչ անենք: Կինը հո փասյանից ավելի չի կարող մտածել:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ինչո՞ւ չէ, երբեմն սատանայից ավելի:

ԱՍՊՐԱՄ. — Սատանայից ավելի՞. այդ ե՞րբ է լինում:

ՍՈԻՐԻԿ. — Երբ կամենում է մի գաղտնիք զինքը սիրողից ծածկել:

ԱՍՊՐԱՄ. — Ես ոչինչ չեմ ծածկում քեզանից:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ուրեմն ասա՛, ինչի՞ համար ես այդքան այս կողմերը հաճախում:

ԱՍՊՐԱՄ. — (մտախոհ) Ինչի՞ համար:

ՍՈԻՐԻԿ. — Հա՛, ինչու համար:

ԱՍՊՐԱՄ. — Գիտե՞ս, ի՞նչ կա: Կամենում եմ հարստացնել թե՛ քեզ և թե՛ ինձ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Հարստացնե՞լ:

ԱՍՊՐԱՄ. — Այո:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ինչպե՞ս. ոսկու հա՞նք ես գտել:

ԱՍՊՐԱՄ. — Պապաք իշխանն արել է ինձ մի հանձնարարություն, որը եթե հաջողությամբ վերջացնեմ, հարյուր ոսկի պիտի ստանամ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Հարյուր ոսկի՛...

ԱՍՊՐԱՄ. — Այո՛, հարյուր ոսկի, մի դանկ ոչ ավել և ոչ պակաս:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ի՞նչ հանձնարարություն է այդ:

ԱՍՊՐԱՄ. — (զգուշությամբ այս ու այն կողմը նայելով) Իշխանը պատվիրել է ինձ՝ աշխատել, ինչ միջոցով ուզում է լինի, գրավել օրիորդ Ռուզանի սիրտը դեպի Համտուն իշխանը:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ինչու՞ համար:

ԱՍՊՐԱՄ. — Որպեսզի Համտունը խլե Ներսեհից նրա հարսնացուն:

ՍՈԻՐԻԿ. — (զարմացած) Ինչպե՞ս:

ԱՍՊՐԱՄ. — Հենց այնպես ինչպես արծիվը խլում է բազեից նրա որսը:

ՍՈԻՐԻԿ. — Հասկանում եմ. բայց դու ի՞նչ կարող ես անել. չէ որ Ռուզանը Ներսեհին է սիրում:

ԱՍՊՐԱՄ. — Այդ նշանակություն չունի. Ռուզանը Համտունին էլ կսիրե, եթե սրա օգտին աշխատող լինի: Չէ՞ որ աղջիկները լավին սիրում են` քանի դեռ լավագույնը չկա, բայց հենց որ սա հայտնվում է, լավին մոռանում են:

ՍՈԻՐԻԿ. — (հեգնական ժպիտով) Մի՞թե, ես այդ չգիտեի: Ուրեմն գործդ հաջողեցրել ես:

ԱՍՊՐԱՄ. — Այնքան, որ կարող եմ ոսկիները ստանալ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Այդ մեծ բան է: Կնշանակե անձամբ խոսել ես Ռուզանի հետ:

ԱՍՊՐԱՄ. — Այո՛:

ՍՈԻՐԻԿ . — Ի՞նչ էիր խոսում:

ԱՍՊՐԱՄ. — Ինչ որ Պապաք իշխանը թելադրում է ինձ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Օրինա՞կ:

ԱՍՊՐԱՄ. — Գովում էի շարունակ Համտուն իշխանին՝ հիշելով նրա բարեմասնությունները, հռչակված անունը, նրա զորությունը, քաջատոհմությունը, հարստությունը, խելքը, գեղեցկությունը: Պատմում էի առասպելներ Սյունյաց օրիորդների մասին, որոնք, իբր թե, խելագարվելու չափ սիրահարվել են Համտունին, բայց որոնց հպարտ իշխանը մերժել է սառնությամբ: Ի վերջո հայտնեցի թե՝ Համտունը սիրում է միայն գեղեցիկ Ռուզանին, որից եթե մերժվի, անապատը պիտի քաշվի կուսակրոնություն ընդունելու:

ՍՈԻՐԻԿ. — Եվ ի՞նչ օգուտ այդ զրույցներից:

ԱՍՊՐԱՄ. — Նախ այն՝ որ Ռուզանն այսպիսով կընտելանա այն մտքին թե՝ Ներսեհից զատ կա և մի ուրիշ արժանավոր իշխան, որ հետամուտ է յուր սիրույն: Երկրորդ՝ նա ինքն իրեն կսկսե համեմատություններ անել Ներսեհի և Համտունի մեջ և վերջինին ավելի գերազանց գտնելով` նրան էլ կընտրե փեսա:

ՍՈԻՐԻԿ. — Բայց չէ՞ որ մեծ իշխանը Ռուզանի ձեռքը Ներսեհին է խոստացել:

ԱՍՊՐԱՄ. — Այդ նշանակություն չունի: Հենց որ Համտունն իմացավ, թե Ռուզանի սրտում բացվել է յուր համար մի փոքրիկ անկյուն, նա իսկույն փոխել կտա մեծ իշխանի որոշումը:

ՍՈԻՐԻԿ. — Բայց բացվե՞լ է այդ անկյունը:

ԱՍՊՐԱՄ. — Արդեն:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ի՞նչ ապացույց ունիս:

ԱՍՊՐԱՄ. — Ահա՛, թե ինչ: Ներսեհ իշխանի բացակայության պատճառը մինչև այսօր ծածկել են Ռուզանից՝ վախենալով թե` միգուցե նա անհանգստանա իմանալով, որ յուր փեսացուն գնացել է թաթարների դեմ կռվելու: Պապաք իշխանի խորհրդով ես օրիորդին հայտնեցի թե՛ Ներսեհ իշխանը Խոխանաբերդ չէ գալիս այն պատճառով, որ մեծ իշխանը մերժել է նրան յուր ձեռը: Օրիորդն այս նորությունը լսեց անտարբերությամբ:

ՍՐԻՐԻԿ. — Եվ առանց հուզվելո՞ւ:

ԱՍՊՐԱՄ. — Առանց հուզվելու:

ՍՈԻՐԻԿ. — Օ՛, այդ չափազանց է:

ԱՍՊՐԱՄ. — Հապա, ի՞նչ էիր կարծում: Այժմ իմացիր թե՝ ի՞նչ փայտից են լինում տաշած այդ իշխանուհիները:

ՍՈԻՐԻԿ. — Եթե այդպես է, ուրեմն ոսկիները կստանաս:

ԱՍՊՐԱՄ. — Իհարկե: Բայց եթե ստանամ, իսկույն պիտի պսակվինք, այնպես չէ՞ :

ՍՈԻՐԻԿ. — Անշուշտ: Հարյուր ոսկու հետ ո՞վ չի պսակվիլ:

ԱՍՊՐԱՄ. — Հարյուր ոսկո՞ւ և ո՞չ Ասպրամի հետ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Այսինքն ուզում էի ասել` հարուստ Ասպրամի հետ:

ԱՍՊՐԱՄ. — (ցուցամատով սպառնալով) Հա, զգույշ կաց, խելոք խոսիր: Այժմ մնաս բարով, ես շտապում եմ. վաղը կրկին կտեսնվենք:

(Դուրս է գնում)

ՍՈԻՐԻԿ. — Երթաս բարով:

ՏԵՍԻԼ Բ

Սուրիկ (միայնակ)

Վերջապես գաղտնիքը պարզվեցավ: Անպիտանը չէր ուզում հայտնել: Երևի խիստ են սաստել: Բայց ի՞նչ հիմարներն են. կարծես չգիտեն, որ կնոջ բերանում տաք ջուր չի մնալ: Եվ ումն են գործիք ընտրել. իմ Ասպրամին: Տատրակն ուզում են բազեով որսալ. լավ են սկսել, խոսք չունիմ. բայց տեսնենք ինչպես են վերջացնում:

ՏԵՍԻԼ Գ

Նույնն եվ Սմբատ

ՍՄԲԱՏ. — (մտնելով) Դու այստե՞ղ, Սուրիկ:

ՍՈԻՐԻԿ. — Քո հրամանով, տեր:

ՍՄԲԱՏ. — Մի բան իմացա՞ր:

ՍՈԻՐԻԿ. — Ավելի քան սպասում էի:

ՍՄԲԱՏ. — Այսի՞նքն:

ՍՈԻՐԻԿ. — Քո գուշակությունը ճիշտ էր: Պապաքն ու Համտունը, արդարև, աշխատում են խլել իմ տիրոջ հարսնացուն:

ՍՄԲԱՏ. — Հաստա՞տ տեղեկացար:

ՍՈԻՐԻԿ. — Այնպես հաստատ, ինչպես որ հաստատ է այն, թե ես մի գլուխ ունիմ և ոչ երկու:

ՍՄԲԱՏ. — Ապրես իմ քաջ. ուրեմն դու կերթաս Ներսեհի ետևից:

ՍՈԻՐԻԿ. — Իմ նժույգը, տեր, սրընթաց է քամու պես, երկու ժամվա մեջ նա կհասցնե ինձ Մռավ:

ՍՄԲԱՏ. — Կպատրաստվես և կսպասես իմ հրամանին: Այժմ պատմիր ինձ քո լսածները: (Կամենում է նստել, բայց մի ոտնաձայն գրավում է յուր ուշադրությունը): Ո՞վ է գալիս այստեղ:

ՍՈԻՐԻԿ. — (նայելով դռան կողմը) Պապաք իշխանը՝ օրիորդի դայակի հետ:

ՍՄԲԱՏ. — Որ այդպես է, հեռանանք, մենք կխոսենք իմ սենյակում:

(Դուրս են գալիս աջ դռնով):

ՏԵՍԻԼ Դ

Թենի եվ Պապաք

(Ներս են մտնում ձախ դռնով)

ԹԵՆԻ. — Այստեղ, Պապաք իշխան, կարող եմ մի փոքր հանգստանալ:

ՊԱՊԱՔ. — (աթոռը մոտեցնելով) Հրամմե, մայր Թենի, այս սրահի վերելքն, արդարև, շատ բարձր է:

ԹԵՆԻ. — Այո՛, ամեն անգամ երբ վերադառնում եմ եկեղեցուց, այս քարե սանդուղքները հոգնեցնում են ինձ: (Մի փոքր հանգստանալուց հետո շարունակում է): Հա, ա՛յն էի ասում. այդ միության ես դեմ եմ: Երբեք չէի կամենալ, որ իմ պահած ու պաշտած Ռուզանը այդ ձորոգետացուն գնար: Ի՞նչ մեղքս ծածկեմ. ատելով ատում եմ Ներսեհ իշխանին:

ՊԱՊԱՔ. — Եվ իրավունք ունիս: Ասում են թե՝ դրա մայրը մեծ թշնամություն է արել քեզ:

ԹԵՆԻ. — Օ՛, և ի՛նչ թշնամություն. նա ուղղակի դժբախտացրեց ինձ: Լսե՞լ ես այդ պատմությունը:

ՊԱՊԱՔ. — Լսել եմ. ասում են աղջիկ ժամանակդ շատ գեղեցիկ ես եղել. այնպես որ Հանդաբերդի Վախթանգ իշխանը տեսնելով քեզ` հրապուրվել է քո գեղեցկությամբ և հետդ նշանվել: Բայց նրա քույրը, որ այս Ներսեհի մայրն է եղել, չարախոսել է քո մասին, ասելով թե` Թենին տարիքով մեծ է և բարքով դաժան: Վախթանգը քրոջ զրպարտության հավատալով հրաժարվել է քեզնից:

ԹԵՆԻ. — Այո. և այդ չարաբաստիկ դեպքից հետո հայրս հիվանդացավ ու մեռավ: նա պատվասեր մարդ էր և չկարողացավ յուր դստեր անարգանքը տանել:

ՊԱՊԱՔ. — Երևակայում եմ թե՝ որքա՛ն կվշտանայիր:

ԹԵՆԻ. — Իմ վիշտն անսահման եղավ. որովհետև քիչ հետո մայրս էլ նույն բախտին հանդիպեց, սիրած ամուսնու մահը հարվածեց նրան ինչպես շանթ:

ՊԱՊԱՔ. — Օ՛, ի՛նչ դժբախտություն:

ԹԵՆԻ. — Այո՛, նա մեռավ թողնելով ինձ այս՝ (ցույց տալով մատի վրա ունեցած մատանին) իբրև միակ պաշտպան այս աշխարհի մեջ:

ՊԱՊԱՔ. — Այդ մատանի՞ն:

ԹԵՆԻ. — Այո:

ՊԱՊԱՔ. — Անշուշտ դա ունի թանկագին մի գոհար, որի արժեքը կարող է քեզ ապահովել:

ԹԵՆԻ. — Ոչ. նրա գոհարը չարժե ավելի՝ քան մի հատ երինջ, բայց նրա տակը պահված է զորավոր մահաթույն:

ՊԱՊԱՔ. — (զարմացած) Մահաթո՞ւյն:

ԹԵՆԻ. — Այո՛: Մայրս մեռնելուց առաջ տվավ ինձ այս՝ ասելով. — Թենի, քեզ այս աշխարհում թողնում եմ միայնակ: Եթե երբևիցե հանդիպես այնպիսի դժբախտության, որ մահը գերադաս համարես կյանքից, հանիր այս մատանու ակը և նրա տակ դրած թույնը ջրում լուծելով խմի՛ր. նա քեզ կբերե խաղաղ` բայց հավիտենական քուն:

ՊԱՊԱՔ. — Որպիսի՜ տարօրինակ կտակ:

ԹԵՆԻ. — Բայց և փրկարար: Քանի՛-քանի՛ անգամ ես կամեցել եմ դիմել այս քնաբեր մատանու օգնության:

ՊԱՊԱՔ. — Ի՛նչ տղայություն: Արժե՞ միթե այդ աստիճան ընկճվիլ չարության առաջ: Ընդհակառակը, պետք է աշխատել՝ պատժել հակառակորդին:

ԹԵՆԻ. — Օ՛, շատ կցանկանայի, բայց ի՞նչ կարող էի անել:

ՊԱՊԱՔ. — Այն, ինչ որ Ներսեհի մայրը քեզ արավ:

ԹԵՆԻ. — Այսի՞նքն:

ՊԱՊԱՔ. — Նրա շնորհիվ դու իշխանուհի լինելու փոխարեն` դարձել ես մի դայակ. հենց այդ պաշտոնիդ շնորհիվ դու կարող ես վրեժ լուծել քո թշնամուց:

ԹԵՆԻ. — Ինչպե՞ս:

ՊԱՊԱՔ. — Օգնելով ինձ` խանգարել Ներսեհի ամուսնությունը Ռուզանի հետ:

ԹԵՆԻ. — Օգնելով քե՞զ... Ուրեմն դու է՞լ դեմ ես այս միության:

ՊԱՊԱՔ. — Եվ ինչպե՞ս կարող եմ չլինել դեմ, քանի որ այդ միությունը պատճառ պիտի լինի իմ կործանման:

ԹԵՆԻ. — (վախեցած) Ինչպե՞ս:

ՊԱՊԱՔ. — Դու գիտես, որ յոթ երկար տարիներ ես գերի էի Թաթարստանում և միայն երկու տարի է, ինչ վերադարձել եմ մեր երկիրը:

ԹԵՆԻ. — Գիտեմ:

ՊԱՊԱՔ. — Իմ գերության միջոցին՝ Ներսեհի հայրը անիրավաբար խլել էր այրի մորս ձեռքից Ծոփափորի իմ կալվածները և մեռնելուց հետո թողել այն յուր որդուն՝ իբրև նրա սեփական ժառանգություն: Երբ ես վերադարձա` աշխատեցի համոզել Ներսեհին ճանաչել իմ իրավունքը և վերադարձնել ինձ և իմ կալվածները, բայց նա չլսեց և իմ խնդիրն ու բողոքը թողեց անուշադիր: Ինը տարի է՝ ինչ իմ տունը մի դանգ չէ ստացել այդ կալվածներից:

ԹԵՆԻ. — Իսկ այդ խնամությունը ի՞նչ կապ ունի քո զրկանքի հետ:

ՊԱՊԱՔ. — Իմ հույսը Ջալալ իշխանի վրա էր: Նա յուր ազդեցիկ միջնորդությամբ կարող էր վերադարձնել տալ ինձ իմ հայրենի ժառանգությունը: Բայց այժմ, երբ Ներսեհն առնում է Ռուզանին, Ջալալն այլևս չի ցանկանում յուր միջամտությամբ զրկանք պատճառել փեսային: Մյուս կողմից էլ Ներսեհն աներոջ զորության վրա վստահանալով՝ այսուհետև ավելի ևս համառությամբ պիտի դիմադրե ինձ: Այս պատճառով, ահա՛, ես դեմ եմ այդ միության:

ԹԵՆԻ. — Իրավունք ունիս. այս ամուսնությունը վնաս կբերե քեզ:

ՊԱՊԱՔ. — Բայց եթե դու ինձ օգնես, ես վնասից կազատվեմ, իսկ դու` քո ատելիից:

ԹԵՆԻ. — Ամենայն սիրով. բայց ի՞նչ կարող եմ անել:

ՊԱՊԱՔ. — Ահա՛ թե ինչ: Համտունը, ինչպես գիտես, եկել է Խոխանաբերդ Ռուզանի ձեռքը խնդրելու, բայց հայրը անպատճառ պիտի մերժե նրան, առարկելով, որ յուր դուստրը սիրում է Ներսեհին: Այս պատճառով, ահա՛, ես որոշեցի գործը կարգադրել այնպես, որ Ռուզանը ինքը ընտրե Համտունին իրեն փեսա: Եվ գործ դրած հնարներս հաջողվել են. Ռուզանի սիրտը այժմ գրավված է միայն Համտունով:

ԹԵՆԻ. — (ընդհատելով Պապաքին) Այդ մի ավետիք է, Պապաք իշխան. ո՞ւր էր թե Ներսեհը չերևար այլևս այս ամրոցում: Բայց ես Ռուզանի մեջ փոփոխություն չեմ նկատել. միգուցե սխալվում ես:

ՊԱՊԱՔ. — Ռուզանը ծածկամիտ է և չէր բացվիլ քո առաջ. բայց ես ապահով եմ, որ հմտությամբ եմ գործել:

ԹԵՆԻ. — Ի՞նչ ես արել իսկապես:

ՊԱՊԱՔ. — Պատմությունը երկար է, հետո կզրուցեմ: Այժմ ինձ հարկավոր է քո շուտափույթ օգնությունը:

ԹԵՆԻ. — Այսի՞նքն:

ՊԱՊԱՔ. — Քանի դեռ Ջալալը բացակա է ամրոցից, անհրաժեշտ է, որ Համտունը տեսնվի Ռուզանի հետ և յուր առաջարկությունը անե նրան անձամբ: Համտունը պերճախոս է և կգրավե օրիորդին: Բավական է աղջկա կողմից համաձայնության մի բառ և իշխանն այնուհետև կխլե նրան յուր հորից. դրա համար Համտունն ունի օրինական իրավունք: Արդ դու մի հնարով բեր Ռուզանին այս սրահը և միջոց տուր նրան՝ պատահել Համտունին և խոսել նրա հետ...

ԹԵՆԻ. — (ընդհատելով) Իմ ներկայությա՞մբ այդ անկարելի է:

ՊԱՊԱՔ. — Քո ներկայությա՞մբ. Իհարկե ոչ. միթ՞ե ես թույլ կտամ, որ իշխանուհու դայակը պատասխանատվության ենթարկվի:

ԹԵՆԻ. — Հապա՞:

ՊԱՊԱՔ. — Հենց որ իշխանն ու օրիորդը կսկսեն խոսել, մենք մի պատրվակով կհեռանանք այստեղից:

ԹԵՆԻ. — Եթե այդպես է, կարող ես հուսալ ինձ վրա:

ՊԱՊԱՔ. — Բայց պետք է շտապես, որովհետև Համտունը շուտ պիտի գա այստեղ:

ԹԵՆԻ. — (վեր կենալով տեղից) Հենց հիմա կերթամ Ռուզանի մոտ և մի պատրվակով կբերեմ նրան այս կողմը: Բայց մինչև այն՝ իշխանը թող պատրաստ լինի այստեղ: (Դուրս է գնում):

ՊԱՊԱՔ. — (ճանապարհ դնելով Թենիին) Նա պատրաստ կլինի անշուշտ:

ՏԵՍԻԼ Ե

Պապաք (վերադառնալով)

Այս էլ այսպես, ուրեմն հաջողվում է: (Ձեռքերը գոհությամբ շփելով): Այսուհետև Ներսեհը թող պինդ պահե յուր հարսնացուն: Իշխաններն, անշուշտ, կմեղադրեն ինձ, երբ իմանան, որ գործը խանգարվել է իմ ձեռքով: Բայց ինձ ի՞նչ: Ազնիվ կոչվելու համար ես հո չեմ կարող ցնցոտի հագնել կամ ծոմապահության վարժվիլ: Ես միջոց չունիմ, գեթ, հասարակ իշխանի վայել ապրուստ անելու, մինչ Ներսեհն իմ կալվածների եկամուտով բանակներ է կազմում և փառք ու հռչակ ստանալու համար թաթարաց դեմ արշավում: Կարո՞ղ եմ միթե այս անիրավությունը տանել:

ՏԵՍԻԼ Զ

Նույնն եվ Սմբատ

ՍՄԲԱՏ. — (մտնելով) Ողջույն, տյար Պապաք:

ՊԱՊԱՔ. — Ողջույն, իշխան:

ՍՄԲԱՏ. — Ես քեզ էի որոնում:

ՊԱՊԱՔ. — Ծառա եմ հրամանիդ:

ՍՄԲԱՏ. — Այս պալատում, բարեկամ, պատրաստվում է մի խռովություն, որի մեջ, կարծեմ, մատ ունիս և դու:

ՊԱՊԱՔ. — (իբր զարմանալով) Մի խռովություն, որի մեջ մատ ունիմ և ե՞ս:

ՍՄԲԱՏ. — Այո՛:

ՊԱՊԱՔ. — Ենթադրությանդ մեջ, Սմբատ իշխան, կարի համարձակ ես:

ՍՄԲԱՏ. — Ես համարձակ եմ լինում՝ երբ վտանգը տեսնում եմ վերահաս:

ՊԱՊԱՔ. — Քաջի պատասխան է, բայց ի՞նչ խռովության մասին է խոսքդ:

ՍՄԲԱՏ. — Այն, որ Համտունը պատրաստվում է հարուցանել:

ՊԱՊԱՔ. — Ես ոչինչ չգիտեմ:

ՍՄԲԱՏ. — Դու նրա խորհրդատուն ես և ոչինչ չգիտե՞ս:

ՊԱՊԱՔ. — Բարի գործի համար ես ամենքի խորհրդատուն եմ:

ՍՄԲԱՏ. — Բայց մի սիրահոդ միություն քանդելը մի՞թե բարի գործ է:

ՊԱՊԱՔ. — Միություն քանդե՞լը... Ոչինչ չեմ հասկանում, կարո՞ղ ես պարզ խոսել:

ՍՄԲԱՏ. — ինչու՞ չէ, այդ իմ թուլությունն է:

ՊԱՊԱՔ. — Ուրե՞մն:

ՍՄԲԱՏ. — Հասան-Ջալալ-Տոլան յուր Ռուզան աղջիկը մի՞ մարդու հետ պիտի ամուսնացնե, թե՞ երկու:

ՊԱՊԱՔ. — Եթե քրիստոնյա է՝ մեկ:

ՍՄԲԱՏ. — Իսկ եթե կռապաշտ լինե՞ր:

ՊԱՊԱՔ. — Դարձյալ մեկ:

ՍՄԲԱՏ. — Արդ, ամենքին հայտնի է, որ նա յուր դուստրը խոստացել է Ձորոգետի Ներսեհ իշխանին: Ինչո՞ւ ուրեմն Համտունը յուր երկիրը թողած՝ նստել է այստեղ և սպասում է Ջալալին՝ նրա աղջկա ձեռքը խնդրելու համար:

ՊԱՊԱՔ. — Ես Համտունի խնամակալը չեմ, իրենից հարցրու այդ:

ՍՄԲԱՏ. — Բայց Համտունը եկել է Խոխանաբերդ քո խորհրդով:

ՊԱՊԱՔ. — Ո՞վ ասաց քեզ այդ:

ՍՄԲԱՏ. — Նրանք, որ ուրիշի ասածովն են տեսնում, ոչինչ չեն տեսնում. ես վաղուց դիտում եմ քո քայլերը և հավատում եմ իմ աչքերին:

ՊԱՊԱՔ. — Քո աչքերը, բարեկամ, շատ վատ են ծառայում քեզ:

ՍՄԲԱՏ. — Ես կխլեմ նրանց, եթե կհաստատես թե՝ դու՛ չես այս բանում Համտունին դրդողը:

ՊԱՊԱՔ. — Ուրեմն խլիր, որովհետև Համտունին դրդողը ոչ թե Պապաքն է, այլ տոհմական օրենքը և յուր պատվասիրությունը: Ամենքին հայտնի է, որ իբրե Սյունյաց իշխանի, նրան կպատկանի Բագրատունյաց տոհմի աղջկա հետ ամուսնանալու առաջին իրավունքը: Եվ ահա նա եկել է այդ իրավունքին տիրանալու:

ՍՄԲԱՏ. — Եթե այդպես է, դու մի՛ խառնվիր գործին, իսկ ես կհամոզեմ Համտունին՝ զոհել այդ իրավունքը հասարակաց խաղաղության:

ՊԱՊԱՔ. — Համոզի՛ր, եթե կարող ես: Ես ուրախ կլինիմ, եթե նման կասկածներ հեռու լինին ինձնից: (Նայելով լուսամուտին) ի դեպ, ահա՛ իշխանը գալիս է այստեղ. փորձի՛ր խոսել հետը. աշխատիր ազդել վրան. ես առ ժամանակ միայնակ կթողնեմ ձեզ, որպեսզի հարկ եղածը բացատրեք նրան ազատորեն: Հետո կվերադառնամ, որ տեսնեմ՝ ի՞նչ եք շահել: (Առանձին): Թող խոսե ինչ կամենում է: Ես Համտունի սրտում այնպիսի թույն եմ կաթեցրել՝ որ սրա դեղթափը չի ազատիլ նրան: Թող սա այստեղ խոսե, իսկ ես կաշխատեմ գործը կարգադրելու:

(Դուրս է գնում)

ՏԵՍԻԼ Է

Սմբատ (միայնակ)

Շահը, անձնական շահը... Ամենքի աչքերն էլ դրանով են կուրացած: Ո՞վ է մտածում ժողովրդի համար. ո՞ւմ հոգն է թե` թշնամին նստած է երկրի սրտում, թե նրա հրոսակները ավերում են հայ գյուղերը: Վայ մեզ, սրանք են, ուրեմն, մեր երկրի պետերը, ժողովրդի պաշտպաններըփոխանակ միանալու և թշնամուն դիմադրելու` օրն ի բուն իրար ոտքի տակն են փորում:

ՏԵՍԻԼ Ը

Սմբատ եվ Համտուն

ՀԱՄՏՈՒՆ. — (մտնելով) Ողջույն, իշխան. ների՛ր, որ խանգարում եմ քո մենավոր մտածությունները:

ՍՄԲԱՏ. — Շնո՛րհ արա, տե՛ր Համտուն, ավելի լավ է քեզ հետ խոսակցել, քան միայնակ մտորել:

ՀԱՄՏՈՒՆ. — Այո՛, միայնությունը վատ է ազդում և ի՛նձ վրա. մանավանդ այս ամրոցում, ուր, կարծես, ինձ համար դարբնվում է մի դժբախտություն: Չգիտեմ ինչո՞ւ, ինձ այնպես է թվում թե՝ այս կամարները պիտի փլչեն իմ գլխին: Կարծես մինը շարունակ, արդյոք չար ոգի՞, թե՞ պահապան հրեշտակ՝ շշնջում է իմ ականջում թե` հեռացիր այս սրահներից, այստեղ ոչ մի բարիք չէ սպասում քեզ:

ՍՄԲԱՏ. — Բայց դու գտնվում ես մեր ամենից բարի և ամենից առաքինի իշխանի հարկի տակ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Այդ ես գիտեմ, իմ կասկածը դրա մասին չէ. ինձ անհանգստացնում է քո երեկվա գուշակությունը:

ՍՄԲԱՏ. — Այն որ ասացի թե՝ իշխանը կմերժե՞ քեզ:

ՀԱՄՏՈՒՆ. — Այո՛: Եվ ինձ այժմ տանջում է ոչ միայն այն միտքը, թե չի պիտի կարենամ նպատակիս հասնել, այլև այն թե՝ ի՞նչ մեծ գանձ եմ կորցրել իմ անհոգության շնորհիվ:

ՍՄԲԱՏ. — Իշխան, իզուր ես մտածում կորստյան մասին ա՛յն գանձի, որն երբեք չես ունեցել:

ՀԱՄՏՈՒՆ. — Չեմ կարող չմտածել: Ես նմանում եմ ա՛յն անհոգ կալվածատիրոջ, որ յուր գետինը մի չնչին վաճառել է դրացուն, իսկ սա այդ գետնում գտել է ոսկու հանք: Քանի դեռ իմ երերումն էի, գիտեի որ Ջալալ-Տոլան ունի մի աղջիկ, որ գեղեցիկ է և որի հետ ամուսնանալու տոհմական իրավունք ունիմ ես: Այն ժամանակ, արդարև, չէի մտածում այդ աղջկա վրա: Բայց բարի մարդիկ նախանձ գրգռեցին իմ մեջ: Այդ նախանձն այժմ տոչորում է ինձ:

ՍՄԲԱՏ. — Մարդիկ ասացիր: Մի՞թե Պապաք իշխանից զատ մի ուրի՞շն էլ խոսել է քեզ Ռուզանի մասին:

ՀԱՄՏՈՒՆ. — Պապաք իշխանի՞ց... դու ուրեմն գիտե՞ս այդ մարդու անունը:

ՍՄԲԱՏ. — Գիտեի ավելի վաղ, քան ինքը կկարծեր:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Այո, բարեկամ, այդ Պապաքն էր, որ իմ իշխանական պատվասիրությունը գրգռեց: Նրա խորհրդով ես եկա մրցելու Ներսեհ իշխանի հետ, բայց շուտով էլ պատժվեցա: Իշխանական սին փառասիրությունը տեղի է տվել այժմ իմ մեջ սիրո տանջանքների:

ՍՄԲԱՏ. — Թույլ կտա՞ս ինձ` ազատել քեզ այդ տանջանքներից:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Օ՛, և ինչպիսի՛ շնորհակալությամբ կընդունեմ այդ օգնությունը: Պատրաստ եմ իմ երկրի ամենից բերրի գավառը նվիրել քեզ, միայն թե ասա՝ ինչո՞վ կարող ես օգնել ինձ:

ՍՄԲԱՏ. — Մի բարի խորհրդով:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Իսկ այդ խորհո՞ւրդը:

ՍՄԲԱՏ. — Հեռացիր այստեղից և մոռացիր այս խաչենցի օրիորդին:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — (հուսահատաբար) Հեռանա՞լ այստեղից... օ՛, եթե միայն կարենայի, եթե ոտքերս հպատակվեին ինձ

ՍՄԲԱՏ. — Քո սյունեցի նժույգը մի օրվա մեջ կարող է վերադարձնել քեզ քո երկիրը:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Իհարկե, նա իմ մարմինը կտանե, բայց հոգիս կմնա այստեղ. Հասան-Ջալալի աղջկան ես չեմ կարող մոռանալ:

ՍՄԲԱՏ. — Ով որ հեռանում է, նա էլ մոռանում է. լսի՛ր բարեկամիդ, որ խոսում է անկեղծությամբ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Հավատում եմ քեզ, իմ բարի իշխան, բայց հեռանալ չեմ կարող:

ՍՄԲԱՏ. — Քո վիճակն ավելի կվատթարանա՝ եթե Ներսեհը վերադառնա այստեղ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Գիտեմ: Նախանձը, որ այժմ իմ սրտում վառվում է իբրև զոհի հուր, այն ժամանակ կբորբոքի ինչպես մի հրդեհ:

ՍՄԲԱՏ. — Բավական չէ նախանձը: Կծագեն, նաև ուրիշ գժտություններ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Գժտություններից չեմ վախենում, նույնիսկ եթե բոլորը զինվեն իմ դեմ. միայն թե նա՛ ... նա՛ լիներ ինձ հետ:

ՍՄԲԱՏ. — Ո՞վ, օրիո՞րդը:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Այո՛, իմ սրտի իշխանուհին...

ՍՄԲԱՏ. — Նա Ներսեհին է սիրում.

ՀԱՄՏՈԻՆ. — (հանկարծ հուզվելով) Մի՛ ասիր այդ, Սմբատ իշխան, այս ամրոցը ես կկործանեմ միայն այդ խոսքը չլսելու համար:

ՍՄԲԱՏ. — (զգաստանալով և ինքն իրեն) Սա կատակ չէ անում, ես իզուր եմ խոսում: (Համտունին) Ուրեմն ի՞նչ ես մտադիր անելու:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Չգիտեմ, շփոթված եմ: Ես եկա այստեղ Պապաքի հետ խոսելու, նա է կապել այս հանգույցը, նա ինքն էլ պիտի լուծե: Չգիտե՞ս ուր է նա:

ՍՄԲԱՏ. — Քիչ առաջ այստեղ էր և խոստացավ վերադառնալ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Կխոսեմ նրա հետ առանձին:

ՍՄԲԱՏ. — Եթե այդպես է, ուրեմն չեմ խանգարիլ ձեզ: Խոսեցեք, ինչ կամենում եք: Միայն թե դու, ազնիվ իշխան, մի՛ մոռանար իմ խորհուրդը: Եթե քո սերն ու իրավունքը կարող ես զոհել հասարակաց բարվույն, ապա զոհիր քաջությամբ, և ամեն բերան կօրհնե քեզ սրտագին:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Կաշխատեմ, Սմբատ իշխան, ստանալ քո սիրտն ու զգացմունքը: Բայց եթե իմ ջանքն ապարդյուն անցնե և խելքը սրտիս վրա իշխել չկարենա՞

ՍՄԲԱՏ. — Այն ժամանակ, իհարկե, կհաշտվիմ այն մտքի հետ թե` մարդը հրեշտակ չէ... թող աստված օգնե քո ջանքերին: Պետք է շտապել ճամփել Սուրիկին:

(Արագ դուրս է գնում)

ՏԵՍԻԼ Թ

Համտուն (միայնակ)

Ի՞նչ տարօրինակ զգացմունք է այս: (Ձեռքը դնելով սրտին): Ի՞նչ կա այստեղ, ինչո՞ւ չէ հանգստանում... Արդյոք մի աներևույթ ձեռք սեղմե՞լ է սրան յուր բռան մեջ, թե սեգ իշխանուհու աչքերն են հարվածել: Եվ ի՞նչ. մի՞թե սա է սերը... Օ՛, ոչ, սերը երկնքից է իջնում. նրան աստված է վառում. իսկ այստեղ հրդեհում է մի դժոխք, որ դևերը կարող են բորբոքել

ՏԵՍԻԼ ժ

Նույնն եվ Պապաք

ՊԱՊԱՔ. — (մտնելով) Ի՞նչ է պատահել քեզ, իշխան, դու այսօր ավելի տխուր ես, քան երբևիցե տեսել եմ քեզ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Հույսս արդեն հատել է. ինձ թվում է թե՝ երկար և ապարդյուն սպասեցի: Մնում է միայն հեռանալ:

ՊԱՊԱՔ. — Բայց մեր գործն արդեն հաջողվելու վրա՛ է:

ՀԱՄՏՈՒՆ. — Դու այդ միշտ ես ասում. ո՞ւր է ապա հաջողությունը:

ՊԱՊԱՔ. — Ամեն ինչ վերջացած է. մի քանի վայրկյանից Ռուզանն յուր դայակի հետ կգա այս սրահը:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Հետո՞:

ՊԱՊԱՔ. — Դու կներկայանաս նրան և քո առաջարկը կանես:

ՀԱՄՏՈՒՆ. — Բայց օրիորդըկհոժարի՞ արդյոք լսել ինձ:

ՊԱՊԱՔ: — Անհոգ եղիր. նախապատրաստ է այնքան, որ կարող է լսել:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Քո հնարագիտությունը, Պապաք իշխան, հիացնում է ինձ:

ՊԱՊԱՔ. — Աստծո տված շնորհից պետք է միշտ օգտվել:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Շնորհակալ եմ, բարեկամ: Հենց ա՛յն միջոցին, որ հուսահատությունը ճնշում է իմ հոգին, դա նրան կազդուրում ես նորից: Եթե քո ջանքերը հաջողությամբ իսկ չպսակվին, այսուամենայնիվ, ես միշտ երախտապարտ պիտի մնամ քեզ:

ՊԱՊԱՔ. — Բարեկամական պարտքիցս ավելի ոչինչ չեմ արել:

ՏԵՍԻԼ ԺԱ

Առաջիններն եվ Ասպրամ

ԱՍՊՐԱՄ. — (մտնելով՝ հայտնում է Պապաքին իբր զգուշանալով) Իշխան, պատրաստվեցեք, մայր Թենին և Ռուզանը գալիս են այստեղ:

ՊԱՊԱՔ. — Հա՞, շատ բարի, ուրեմն ես կդիմավորեմ օրիորդին, իսկ դու մտածիր թե՝ ի՞նչ պիտի խոսիս հետը: Իմ կարծիքով ազատ ու անկեղծ խոսիլը ավելի լավ է:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Գնա՛, դիմավորի՛ր. խոսելու համար կարիք չունիմ պատրաստվելու:

ՊԱՊԱՔ. — Բարի: (Դուրս է գնում) :

ՏԵՍԻԼ ԺԲ

Համտուն (միայնակ)

Բախտը, ուրեմն, դեռ երեսը չէ դարձրել ինձանից, դեռ կարելի է հուսալ: Նախազգացումը, կարծես, շշնջում է իմ ակաջնին թե՝ նա իմը պիտի լինի: Օ՛, եթե այդ ճիշտ լիներ, եթե նա կարողանար ինձ սիրել, ինձ մտերմանալ և յուր սիրտն ու բախտը իմ ձեռքը հանձնել...

ՏԵՍԻԼ ԺԳ

Նույն, Պապաք, Ռուզան եվ Թենի

ՊԱՊԱՔ. — (մտնելով Ռազանի հետ) Այո՜, իշխանուհի, հենց իսկույն կամենում էի բարձրանալ քո դստիկոնը և խնդրել իշխանի կողմից՝ (ցույց տալով Համտունի վրա), որ հաճեիր թույլ տալ իրեն` ներկայանալ քեզ:

ՌՈԻԶԱՆ. — Ուրախ եմ, որ այդ նեղությունը չեմ պատճառել քեզ: (Համտունին դառնալով): Ինչո՞վ կարող եմ ծառայել իշխանին:

ՊԱՊԱՔ. — Տյար Համտունը, կարծեմ, կարիք ունի քո խորհրդին:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — (Ռուզանին) Եթե մեծաշուք օրիորդը կհաճի նվիրել ինձ մի քանի վայրկյա՞ն...

ՌՈԻԶԱՆ. — Բարի խորհրդի համար պատրաստ եմ զոհել մի ժամ:

ԹԵՆԻ. — Իսկ ես, դստրիկս, մինչև դուք կխոսեք, կիջնեմ մատուռ մի փոքր աղոթելու... (Պապաքին): Պապաք իշխան, կարո՞ղ ես ինձ օգնել:

ՊԱՊԱՔ. — Սանդուղքներից իջնելո՞ւ, ամենայն սիրով: Ով որ հաճախ չէ աղոթում՝ նա պետք է մի բանով ծառայե աղոթողներին, որպեսզի նրանց աղոթքից շահվի և ինքը, տուր ինձ քո ձեռքը, մայր Թենի (Թենիի թևն առնելով՝ դուրս են գալիս):

ՏԵՍԻԼ ԺԴ

Համտուն եվ Ռուզան

ՌՈԻԶԱՆ. — (Թենիի ետևից նայելով) Բարեպա՛շտ կին: Օրը քանի՛ անգամ է սա մատուռ իջնում աղոթելու:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Երջանիկ է, ով հանգիստ խիղճ ունի և կարող է աղոթել:

ՌՈԻԶԱՆ. — Այո՛ , իմ դայակը բախտավոր է այդ կողմից: Բայցներողություն, ես իշխանի այցելության պատճառը չհարցրի:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Իմ այցելության պատճառը, ազնիվ օրիորդ, է իրավունքի մի բռնաբարումն, որի համար եկել եմ պաշտպանություն խնդրել քեզանից:

ՌՈԻԶԱՆ. — Իրավունքի բռնաբարո՞ւմ... տարօրինակ դարձված է այդ, տյա՛ր Համտուն: Եթե իրավունքը Սյունյաց իշխանինն է և բռնաբարողը նրանից հզոր մեկը, ապա դժվար թե մի կին կարողանա պաշտպանել քեզ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Ազնիվ օրիորդ, գործ դրված բռնությունը զորություն է ստացել քո համաձայնությամբ: Եթե այդ համաձայնությունը դու վերապահես քեզ, այն ժամանակ բռնությունը կթուլանա ինքնիրեն:

ՌՈԻԶԱՆ. — (հուզվելով) Իշխան, ես իմ կյանքում չեմ քաջալերել ոչ մի անիրավ գործ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Դու իսկապես չես մտածել քաջալերել մի անիրավություն: Բայց համաձայնվելով երջանկացնել մինին՝ զրկել ես բախտից մի ուրիշին:

ՌՈԻԶԱՆ . — Քո խորհրդավոր խոսքերը չեմ հասկանում, իշխան, հաճիր պարզ խոսել:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Թույլ կտա՞ս ինձ անկեղծ լինել:

ՌՈԻԶԱՆ. — Կխնդրեմ... թաքչող ճշմարտության արժեքը ստությունից ավելի չէ, ազնիվ մարդը չպետք է կեղծի:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Ուրեմն ես կխոսեմ քեզ հետ ինչպես իմ

ՌՈԻԶԱՆ. — (ընդհատելով) Ինչպես քո քրոջ հետ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Իշխանուհի, դու ինձ հրամայում ես անկեղծ լինել, բայց կաշկանդում ես իմ լեզուն:

ՌՈԻԶԱՆ. — Ինձ զարմացնում է քո վարանումը, իշխան. եթե չես կարող ազատորեն խոսել, ապա լավ է որ չխոսես. ես սովոր չեմ լսել այն, ինչ մարդիկ վախենալով են արտասանում:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Վախենալու և ակնածելու մեջ տարբերություն կա, օրիորդ, կատաղած առյուծի ժանիքները ինձ չեն վախեցնիլ. բայց քո հայացքը պատկառանք է ազդում:

ՌՈԻԶԱՆ. — Չկա աշխարհում մի ճշմարտություն, որն ազնիվ մարդն ամաչեր հայտնել: Խոսի՛ր այնպես ազատ, ինչպես վայել է մի ազատ իշխանի:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Բարի, ուրեմն, կխոսեմ: (Մի փոքր մտածելուց հետո): Դու գիտես, օրիորդ, որ մեր և ձեր իշխանական տների մեջ կա՛ն ավանդական սովորություններ, որոնք հարգվել են մեր արժանավոր նախահայրերից և որոնք պտի հարգվեն նրանց հետնորդներից:

ՌՈՒԶԱՆ. — Անշուշտ այդպիսի սովորություններ կան:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Դրանցից մինը այն է՝ որ Բագրատունյաց ցեղի աղջիկը Սյունյաց տոհմին էր հարսնանում, իսկ Սյունյաց օրիորդը` Բագրատունյաց տանը:

ՌՈԻԶԱՆ. — Գիտեմ. նույնիսկ հայրս, որ Բագրատունյաց ցեղի իշխան էր, Սյունյաց Գրիգոր իշխանի դստեր հետ ամուսնացավ: Բայց ինչի՞ համար են այդ հիշողությունները:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Ջալալ մեծ իշխանի աղջիկը, օրիորդ, Սյունյաց տան հարսը պիտի լիներ, բայց որի՞ն են նրա համար փեսացու ընտրել:

ՌՈԻԶԱՆ. — Իմ մասի՞ն է քո խոսքը:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Այո օրիորդ. Սյունյաց իշխանը տոհմական իրավունք ունի քեզ յուր հարսնացուն անվանելու:

ՌՈԻԶԱՆ. — Իրավո՞ւնք, տե՛ր աստված, իրավո՞ւնքն է ուրեմն ամուսնության շաղկապը:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Ոչ, իշխանուհի. ամենից առաջ` սրբազան սերը: Բայց երբ այդ սիրով լցված ազնիվ սիրտը մերժվում և արհամարհվում է, այն ժամանակ, արդեն, երևան է գալիս իրավունքի խնդիրը:

ՌՈԻԶԱՆ. — Եվ ո՞վ է իրավատերը:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Ես, որ միևնույն ժամանակ քո երկրպագուն եմ և ստրուկը:

ՌՈԻԶԱՆ. — Երկրպագիր միայն Կատարյալին. իսկ ստրկությունը անարգ արհեստ է: (Վսեմությամբ): Քեզ վրա, Համտուն իշխան, ավելի մեծ համարում ունեի:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Այդ համարումը չպետք է նվազի. որովհետև, անարգ մարդը չէր կարող քեզ պաշտել, որովհետև...

ՌՈԻԶԱՆ. — (ընդհատելով) Որպեսզի չնվազի, թույլ տուր, որ քո սիրո մասին ուրիշ բացատրություններ չլսեմ:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Իշխանուհի, թող որ խոսիմ, թող որ առ քեզ տածած իմ զգացմունքն արտահայտեմ, թող որ ասեմ թե՝ սիրում եմ քեզ...

ՌՈԻԶԱՆ. — (տեղից վեր կենալով) Իշխա՛ն, ների՛ր, որ ավելին չեմ կարող լսել: Գուցե իմ ընտանեկան կրթությունը, կամ կանացի երկչոտությունս է պատճառ, որ Սյունյաց իշխանի սիրո խոստովանությունը դողալով եմ լսում. բայց այդ այդպես է: Իմ ապագա բախտի տնօրինության իրավունքն իմ սիրելի ծնողներին է պատկանում. ես հնազանդում եմ նրանց հրամանին՝ ինչպես երկնառաք պատգամի. հետևապես ինքս իմ մասին որոշում անել չեմ կարող:

ՀԱՄՏՈԻՆ. — Բայց եթե քո հայրը ցանկանա յուր ընտրությամբ քեզ դժբախտացնել, միթե ոչ մի բողոք չի՞ պիտի բառնաս նրա դեմ:

Следующая страница
Страницы: Начало Предыдущая 1 2 3 4 5 Следующая Конец