Պատկանյան Ռաֆայել՝   Բանաստեղծություններ	Страницы: Начало Предыдущая 1 Следующая Конец

ՍԻՐՈ ԵՐԳ

Սիրելիք, օգնություն հասե՛ք,
Նաչար գլխիս ճար տեսե՛ք,
Սրտումս է սիրո բոցը,
Շատ խոր է նորա խոցը,
Հանգցնելու հնար չի կա,
Լավցնելու ճար չի կա:

Բաղչից վարդ քաղել ուզեցի,
Փըշով ձեռքըս ծակեցի,
Անհույս սիրով վառված եմ,
Բռնավորից դաղված եմ.
Աշխարհ աչքիս սևցել է,
Հոգիս մեջը դևցել է.
Ժամ, պատարագ, սրբություն
Ինձի էլ չեն փրկություն:
Աշխարքումըս մի կին էլ
Յարիս թայը չի ծընել.
Ո՛չ Սարրա, ո՛չ Շամիրամ՝
Իլել են Զանանիս նըման.
Երկեն բոյը չինարի,
Ինքը տասնըվեց տարի.
Նախշուն աչքը ջեյրանի,
Քեզ պաչողին երանի՜,
Ո՛չ Հուդիթ և ո՛չ Եսթեր
Ունեցել են քու թուխ ունքեր,
Սիրուն, նազելի Զիանան,
Աշխարքումըս աննըման:
Ո՞ր թագավոր քու սերեն
Վեր չի գալ յուր աթոռեն,
Ծընկովըդ չի փաթաթվիլ,
Քու սերը չի պաղատիլ:
Աշխարքումըս չե՛ բախտը
Նստել արքայի թաղդը.
Չեմ ուզում ես գանձ ու թագ,
Տվե՛ք անձկալվույս մենակ,
Ոտնախողիդ ես ղուրբան,
Անգին գոհար, իմ Զանան:

ՄՇԵՑՈՑ ՆՈՐ ՍԵՐՈԻՆԴ

Երբոր մայրը երկունքով
Աշխարհ բերե երեխա,
Հայրը որդուն մի սըրած
Պիտի դաշույն տա ընծա:

Երբ երեխան մեծանա,
Խաղալիկներու փոխան՝
Հայրը ձեռքը պիտի տա
Մի մահաբեր հըրացան:

Երբոր տըղին վարժատուն
Գա ժամանակ երթալու,
Նախ՝ սուր խաղցնել, և ապա
Պիտ սովրեցնունք կարդալու*

Կարդալ-գըրել լավ բան է...
Բայց որ հասավ քննություն՝
Աշակերտին հարցուցե՛ք —
Վոթել գիտե՞ նա արյուն:

Լոկ դուք այսպես հուսացեք
Փըրկել խղճուկ Հայաստան...
Ազատ, անկախ մարդ երբեք
Լինելու չէ՛ մուրացկան:

1855

ՀԱՅ ԵՎ ՀԱՅՈՒԹՅՈՒՆ

Ո՞վ է հայը, մի՞թե նա է, որ խոսում է հայ լեզվով,
Եվ կամ՝ որի մականունը հանգում է յան մասնիկով,
Որ ուտում է ամենայն օր ճաշին տոլմա ու փըլավ,
Կամ՝ պարծանոք միշտ հագնում է հայի գըդակ ու հալավ:

Ո՞վ է հայը, մի՞թե նա է, որ գընում է Հայի ժամ,
Ու տարենը հաղորդվում է խիստ սակավից՝ չորս անգամ,
Որ կյանքումը պաս չի կերել, ծոմ էլ պահում է նույնպես,
Հորանջելիս խաչ է կընքում՝ բաց բերանն ու երես:

Ո՞վ է հայը, մի՞թե նա է, որ տեսնելիս տերտերին
«Օրհնյա ի տեր» պատրաստ ունի ամեն րոպե իր բերնին.
Որի համար մեծ ամոթ է, նաև մեղք է մահացու,
Թե Ջատիկի թաթախմանը չուտե թերխաշ կարմիր ձու:

Չէ՛, սիրելի՛ս, ազգությունը չէ արտաքին արարմունք,
Հայ ծընելըդ անգամ չի տալ քեզ հայության իրավունք,
Ով է կամ յան մականունիդ վերջի վանկի մասնիկը,
Կարմիր ձվով կամ թե անձու կատարում ես զատիկը:

Քալլա-փաչա կամ թե բորշ է ամեն օրվա կերածըդ,
Սեռտուկ, պայլտո կամ թե չուխա է վըրայի հագածըդ —
Ողջը մին է. ծեսով չես տալ ազգիդ վընաս կամ օգուտ,
Տեղը մընա ազգությունը, այդ նաև վարձ չէ՛ հոգուդ:

Թե դու հայ ես՝ հայությունդ պիտի հարգես անպատճառ,
Հայաստանը պիտի լինի հուսո աստըղ քեզ համար.
Օտարինը դու մի՛ ատիլ, մի՛ էլ սիրիլ կուրորեն,
Բայց քու Հայի օգուտները միշտ վե՛ր դասե ամենեն:

Արվեստ, ուսում, շըքեղարվեստ տարածե՛ հայ ազգի մեջ,
Բայց բըռնությամբ միշտ հեռացուր նորա մեջեն կրոնի վեճ.
Քեզ ի՞նչ շահ է, թե դու կասես՝ հոգին բըխել է Հորից,
Կամ թե Որդին հոգվով սրբով անսերմ ծընունգ է Մորից...

Թո՛ղ, սիրելի՛, այդ խընդիրքը, աչքըդ դարձո՛ւր դեպ հարավվ
Բյուր-բյուր հոգիք դու կըտեսնես կորած դորա պատճառավ,
Բայց մինչ այսօր այդ խընդիրքը մընացել է անվըճիռ,
Թույլ խելքո՞վըգ աշխատում ես քակել անքակ այդ կընճիռ:

Սիրե՛ ազգըդ ո՛չ լոկ խոսքով, սիրե՛ ինչպես քու անձը,
Նորա օգտին, թե պետք լինի, զոհե՛ բոլոր քու գանձը,
Մի՛ խընայիլ կյանքըդ անգամ, արյունըգ բե՛ր նորան զոհ
Ո՛ չ այն հուսով, որ քու ազգը իսկույն լինի քեզնից գոհ:

Իստակ սերը չի՛ պահանջում ամենևին տըրիտուր,
Թե տվածը հետ առնվի՝ դորան կասեն առուտուր,
Բայց վա՜յ նոցա, որք անըզգա են յուր ազգի վիճակին,
Հազա ր անեծք նոցա վերա, երնեկ շան պես սատակին:

Թե դու հայ ես գիտե՞ս արդյոք՝ ո՛վ էր ազգիդ նախահայր,
Ո՞րտեղ, ո՞ր կողմ նա ընտրել էր ազգի համար Հայ աշխարհ:
Քանի՞ տարի անկախ մընաց Հայը օտար ազգերից,
Ի՞նչ էր պատճառ, որ նա ընկավ իր առաջվա փառքերից:

Ո՞ւր ցըրվեցավ քու խեղճ հայը, ունի՞ այժմ օգնական,
Կա՞ մի հընար, միջոց կամ հույս նորա կրկին նորոգման.
Թե կա հընար՝ դու պատրա՞ստ ես անձըգ ազգիդ զոհ անել,
Խիստ կըտըտանք, սաստիկ տանջանք, սով ու ծարավ միշտ տանել:

Դու պատրա՞ստ ես թողնել կայքըդ, ծընողք, եղբարք սիրական,
Սիրելվույդ տեղ կըրծքիդ սեղմել միշտ մահառիթ հըրացան,
Դու պատրա՞ստ ես անվախ երթալ թշնամիի սուրի դեմ,
Սարսափելի մահըդ տեսնել դու կարո՞ղ ես ծաղրադեմ:

Այդ ժամանակ քեզ հայ կասեմ, ես քեզ սիրով կը գըրկեմ,
Թե ջուր ընկնիս՝ ջրի՛ց, թե՝ հուր, ես քեզ հուրից կըփրկեմ:
Բայց թե փորըդ տոլմաներից կամ փըլավից տըռաքի,
Հավատացի՛ր, ուտելովդ օգուտ չես բերիլ ազգի:

ՕՐՈՐՈՑԻ ԵՐԳ

Քո՛ւն էղիր, պալաս, աչքըդ խուփ արա՛,
Նաշխուն աչքերուդ քուն թող գա վըրա,
Օր-օր-օր, պալաս, օր-օր ու նանի,
Իմ (այս անունին) քունը կը տանի:

Օսկի խաչ վըզիդ՝ քեզի պահապան,
Նարոտ կապիլ է ծարեն տեր-պապան.
Օր-օր-օր, պալաս, օր-օր ու նանի,
Իմ (այս անունին) քունը կը տանի:

Մավի հիլուններ կախիլ իմ ես ալ,
Նազար չիս առնուլ, քո՛ւն էղիր, մի՛ լալ,
Օր-օր-օր, պալաս, օր-օր ու նանի,
Իմ (այս անունին) քունը կը տանի:

Աս քանի՞ մորըդ անքուն աչքովը
Անցիլ է օրեր օրոցքիդ քովը.
Օր-օր-օր, պալաս, օր-օր ու նանի,
Իմ (այս անունին) քունը կը տանի:

Օրոցքըդ օրրիմ, օրով բոյ քաշիս,
Մըղկըտան ծանով սիրտըս չի մաշիս,
Օր-օր-օր, պալաս, օր-օր ու նանի,
Իմ (այս անունին) քունը կը տանի:

Դուն ալ քո՛ւն էղիր, ինծի ալ քուն տուր,
Սուրբ աստվածամայր (այս անունին) քուն տուր:
Օր-օր-օր, պալաս, օր-օր ու նանի,
Իմ (այս անունին) քունը կը տանի:

1857

ՄԱՅՐԱՔԱՂԱՔՈՒՄ ԿՐԹԱԾ
ՀԱՅ ԱՂՋԻԿ

Շուշա՛ն, շուտով դեմքըգ ծածկե՛, ձյուն դու թվի՛ր մըրոտած.
Տե՛ս, սիգաճեմ ման է գալիս հալ աղջիկը մեր կըրթած.
Վարդի գույնը уж не в моде: то-ли дело бледный лик!
Այստեղումը бледный են դիփ հա՛մ աղջկունք, հա՛մ կնանիք:
Ի՞նչ է գաղտնին бледныйության, այդ հայտնի չէ՛ ոչ ոքին,
Միայն կասեն, որ շատուց է կավիճն ունի բարձըր գին:
Առավոտ է, մեր աղջիկը հայլիից չի հեռանում,
Նորա ծընողք այսօր ճաշի гвардеец են ըսպասում,
Гвардеец է, լա՛վ միտք արեք, Հայ չէ՝ անշնորհ ու տըգետ,
Гвардеец է՝ փայլուն շորով, ուսին դըրած эполет.

Տուն կըմտնի, գըլուխ կըտա այնպե՜ս սիրուն, շնորհաշուք,
Որ մեր կըրթած հայ աղջըկա սիրտը կանե тук-тук-тук!
էնդուր համար նա հայլիից օրն ի բուն չի պուկ գալի,
Гвардеец-ին դուր չի գալը խիստ է նորան ըզգալի:
Ո՛չ լոկ դեմքով պիտի դուր գա, այլ և անուշ խոսքերով,
Ինչպե՞ս, ի՞նչ կերպ, դուք կը հարցնեք, այդ էլ չըգիտե ոչով:
Բարձի տակը պահած ունի նա George Sande-ի ռօման-ը,
Գիշերները մորից թաքուն կարդում է մինչ չորս ժամը.
Անհատական այդ աղբյուրից նա քամում է անդադար
Սիրո զգացմունք, սիրո խոսքեր — կանանց սըրտին մըխիթար:
Նա գըտավ յուր идеал-ը, այսօր ճաշին կըտեսնե
Նա յուր անտես սիրահարին, ում որ սիրտը տվել է:
Հայո՛ց աղջիկ, Հայո՛ց աղչիկ, գնա՛ առաջ, մի՛ վախիլ,
Бледный դեմքըդ, շինծու խոսքըդ ովի՞ն ասես չեն խաբիլ:
Гвардеец-ին դուր չես գալի, — ի՞նչ ափսոսանք, ի՞նչ վընաս,
Քեզ սիրահար гусар, улан, артиллерист կունենաս:
Դու փո՛րձ փորձե նորից դուր գալ, անույշ ժպտա՛ ու խոսե՛,
Քըսանմեկըդ արդեն մոտ է, տե՛ս, առաջիդ մեծ փոս է:
Բայց մի՛ թողնիլ դու George Sande-ին, идеал-իդ մի՛ ուրանալ.
Թե ոչ ջահիլ, գոնե ծերուկ կառնե քեզ ռուս генерал.
Բայց զգուշացի՛ր դու հայերից, գին չեն դնիլ, չեն սիրիլ
Քեզ, ինչպես դու ցանկանում ես. դու քեզ Հային մի՛ մատնիլ:
Փորձ փորձեցիր ու դուր չեկար ո՛չ улан-ին, гусар-ին,
Քըսանհինգըդ մոտենում է. Հա՛յ աղջիկ, վա՜յ քու հալին:
Հայո՛ց աղջիկ, Հայո՛ց աղջիկ, գնա՛ առաջ, մի՛ վախիլ,
Бледный դեմքըդ, սիրուն խոսքըդ ովի՞ն ասես չեն խաբիչ:
Տարիներըդ ակոս ձըգեց քու շնորհալի երեսին, —
Վընաս չի կա, — подруг-ներըդ դորա համար ճար ունին.
Երբ որ տանն ես՝ մի՛ հրամայիլ տըղոց քեզի մոտենալ,
Դուրս գնալիս՝ лик-իդ ձըգե՛ դու կըրկնածալ հաստ вуаль,
Հարցնողներից ուշի-ուշով ծածկե՛ տարիդ ծընընդյան,
Ու ամենին հավատացո՛ւր, որ տասնութ ես տարեկան:

1863

ԳԻՆԻ ԵՎ ՋՈԻՐ

Երեկ բժիշկ կանչեցի, գլխիս մեկ դեղ խնդրեցի,
Նա ինձ դեղ տալ չուզելով, ասաց մի՛ խմիր գինի,
Արյունս գլխիս տվեց, բերնումս խոսքս սառեց.
Ասի՝ ի՞նչ է պատճառը, որ ինձ գինին պաս դրվեց.
Բժիշկն ասաց, պատվելի, պատճառն այս է իսկ հայտնի,
Որ միշտ գլուխդ կպտտի, երբ էլ որ խմես գինի.
Ասի՝ բժիշկ, դու սուտ ես, դու լավ մարդ չես, բժիշկ չես,
Գինին ինչպե՞ս է կարող գլուխս շրջել անվի պես.
Այն ջուրն է որ անդադար, շարժման մեջ կա դիվաբար,
Գնա ու տես աղորին, ջո՞ւրն է շարժում, թե գինին:
Եղբայրք, բերեք շուշեքը, լցրեցեք բաժակը,
Խմենք ու առողջանանք, ասենք սուտ է բժիշկը.
Մեզ գինին չի հարբեցնիր, նաև չի հիվանդացնիր,
Խմենք կարմիր նեկտարը, մեզ մարդ հիվանդ չի տեսնիր:

1878

ՀԱՅԵՐՈԻՍ ԹՈԻՔԸ

Դուն խելոք, հաշվով վաճառական ես,
Մյուլք, փող ու ապրանք, կասեն, շատ ունես. -
Բայց թե փողեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, փողիդ ալ վըրան:

Քաջ ես, լըսել ենք, ինքըդ մեծավոր,
Անուն հաղթողի ունես փառավոր.
Բայց թե թըրեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, թըրիդ ալ վըրան:

Ի վերուստ քանքար քեզի տված է,
Հեղինակ անունըդ աշխարհ փըռված է.
Բայց թե գըրչեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, գըրչիդ ալ վըրան:

Հեռատես մըտքով դուն զարդարեցար,
Հըզոր իշխանի սիրելին դարձար.
Բայց թե մրտքեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, մըտքիդ ալ վըրան:

Բանուկ ու ճարտար ղուն ունիս ձեռքեր,
Շատ կըհորինես թանկագին բաներ.
Բայց թե ձեռքեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, ձեռքիդ ալ վըրան:

Երկինք շնորհեցին քեզ լեզու ճարտար,
Քարոզչի ստացար հըռչակ ու հանճար.
Բայց թե լեզվեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, լեզվիդ ալ վըրան:

Մեծ ուսում առիր, եղար գիտնական,
Գովքովըդ լըցված է մարդոց բերան.
Թե ուսումեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, ուսմանդ ալ վըրան:

Կուտամ քեզ պատիվ, կունենաս դու հարգ,
Ու կըդընեմ քեզ ազնիվ մարդոց կարգ,
Երբ օրորանեդ մինչի գերեզման
Միակ ձըգտմունքըդ լինի Հայաստան:

ԱՐԱՔՍԻ ԱՐՏԱՍՈՒՆՔԸ

Նվեր Գևորգ Քանանյանին

Մայր Արաքսի ափերով
Քայլամոլոր գընում եմ,
Հին-հին դարուց հիշատակ
Ալյաց մեջը պըտրում եմ:

Բայց նոքա միշտ հեղհեղուկ,
Պըղտոր ջըրով եզերքին
Դարիվ-դարիվ խըփելով
Փախչում էին լալագին:

Արա՛քս, ինչո՞ւ ձըկանց հետ
Պար չես բռնում մանկական,
Դու դեռ ծովը չի հասած
Սըգավոր ես ինձ նըման:

Ինչո՞ւ արցունք ցայտում են
Քու սեգ, հըպարտ աչերից,
Ինչո՞ւ արագ փախչում ես
Այդ հարազատ ափերից:

Մի՛ պըղտորիլ հատակըդ,
Հանդարտ հոսե՛ խայտալով,
Մանկությունը քու կարճ է՝
Շուտ կհասնիս դեպի ծով:

Վարդի թըփեր թո՛ղ բըսնին
Քու հյուրընկալ ափի մոտ,
Սոխակները նոցա մեջ
Երգեն մինչև առավոտ:

Մըշտադալար ուռիներ
Սառ ծոցի մեջ քու ջըրին,
Ճկուն ոստըն ու տերև
Թող թաց անեն տապ օրին:

Ափերիդ մոտ երգելու
Հովիվք թո՛ղ գան համարձակ,
Գառն ու ուլը քու վըճիտ
Ջուրը մըտնին միշտ արձակ:

Մեջքը ուռցուց Արաքսը,
Փրփուր հանեց իր տակից,
Ամպի նըման գոռալով,
Էսպես խոսեց հատակից.

— Խիզա՜խ, անմի՛տ պատանի,
Նիրհըս ինչո՞ւ դարևոր
Վրդովում ես, նորոգում
Իմ ցավերը բյուրավոր:

Սիրելիի մահից հետ
Ե՞րբ ես տեսել, որ այրին
Ոտից գըլուխ պըճնվի
Իր զարդերով թանկագին:

Որի՞ համար զարդարվիմ,
Որի՞ աչքը հրապուրեմ,
Շատերն ինձ են ատելի,
Շատերին՝ ես օտար եմ...

Կար ժամանակ, որ ես էլ,
Շըքեղազարդ հարսի պես,
Հազար ու բյուր պըչրանքով
Փախչում էի ափերես:

Հատակըս պարզ ու վըճիտ,
Կոհակներըս ոլորուն,
Լուսաբերը մինչև այգ
Ջըրիս միջին էր լողում:

Ի՞նչըս մընաց էն օրից,
Ո՞ր ջըրամոտ գեղերըս,
Ո՞րը իմ շեն քաղաքից,
Ո՞ր բերկրալի տեղերըս:

Տուրքը ջըրի ամեն օր
Իր սուրբ ծոցեն Արարատ
Մայրախընամ ինձ սընունդ
Պարգևում է լիառատ:

Բայց ես այն սուրբ ջըրերով,
Սուրբ Ակոբի աղբյուրին,
Պիտի ցողեմ արտորա՞յք
Իմ ատելի օտարին...

Մինչ իմ որդիք, — ո՞վ գիտե-
Ծարավ, նոթի, անտերունչ
Օտար աշխարհ հածում են
Թույլ ոտքերով կիսաշունչ...

Հեռո՜ւ, հեռո՜ւ քըշեցին
Բընիկ ազգըն իմ Հայկյան,
Նորա տեղը ինձ տըվին
Ազգ անկըրոն, մոլեկան:

Դոցա՞ համար զարդարեմ
Իմ հյուրընկալ ափերը,
Եվ կամ՝ դոցա՞ հրապուրեմ
Ճըպռոտ, պըլշած աչերը:

Քանի որ իմ զավակունք
Այսպես կու մընան պանդուխտ՝
Ինձ միշտ սըգվոր կը տեսնեք,-
Այս է անխաբ իմ սուրբ ուխտ...

Էլ չի խոսեց Արաքսը,
Հորձանք տվեց ահագին,
Օղակ-օղակ օձի պես
Առաջ սողաց մոլեգին:

ԱՂՕՐԻՔ

Է՜յ աղօրիք, դարձի՛ր, դարձի՛ր,
Նստած կանանչ խորը ձորին.
Աղաղակէ՛ երգըդ խորին
Դէպի լուսնակն արծաթածիր:
Դուն դողդոջուն տընակ մըն ես
Ալիւրոտած պատերով ՝ ուր
Կարծես կու լան հիազարհուր,
Ջըրանոյշներ հագած բեհեզ:
Միշտ կը հսկէ մէջըդ արթուն
Աղօրեպանը ճեփճերմակ.
Եւ ըստ պէտքի ՝ մեղմ կամ արագ,
կը լարէ սի՛րտըդ բաբախուն:
Է՜յ աղօրիք, բանտուած մրրիկ
Ծառերուն մէջ . աղա՛, աղա՛,
Փըրփուր խըմէ՛ , ալիւր տեղա՛.
Քարէ կուրծքէդ տեղա՛ բարիք:
Կեցո՛ւր գետակն ընթացքին մէջ
Իր ծըփանուտ բաշէն բռնած:
Ջրվէժն ահեղ երգի փոխած
Պոռթկայ վիհէն վար գահավէժ:
Սայլե՜ր, սայլե՜ր անծայրածիր
Ջաղացքներուն ճերմակ ճամբէն
Աղօնն իրենց քեզ կը բերեն…
Է՜յ աղօրիք, դարձի՛ր, դարձի՛ր:
Ցորեններ թող ալիւր ըլլան
Պորտին մէջ ժիր երկաններուն ՝
Որոնք բռնուած տենդով մ »անհուն
Կը մըռըլտան ու հիռ կու գան:
Ցորեններ թող ըլլան փոշի
Զիրար գրկող քարերուն տակ.
Զիրար կրծող ժայռերուն տակ
Ցորեններ թող ըլլան նաշիհ:
Մինչեւ լեցուին շարան շարան
Պարկերն, ու վե՛ր կանգնին նորէն.
Եւ սայլերն ալ ճռուողելէն
Ոսկին թողած ՝ լոյսով դառնան:

ԼՈՅՍԸ

Դուն կը փայլիս մեծութեան եւ զոհագործումին համար:
(Ռիկ-Վետա )
Կ՛երթամ աղբի՜ւրը լոյսին…
Ուղին երկա՛ր է. սալարկուած է ուղին
Կայծքարերով, ցանկուած ՝ մուրտի փուշերով.
Ուղին շեղ է ճառագայթի մ ՛ հանգունակ:
Անկէ կ՛ելլեմ ՝ յենլով դողդոջ ծունկերուս,
Եւ ծունկերէս, զոր գամեցին եղբայրներս,
Արիւնըս տաք կը բըխի :
Հեւքն է ՝ կուրծքիս, թարթիչներուս վրայ ՝ փոշին:
Սիրտըս սափորն է դատարկ,
Ու ես կ՛երթամ դէպ ի աղբի՜ւրը լոյսին…
Լոյսն աղուոր է, բարձրութեան մէջ ՝ հոսանուտ,
Խոնարհումին մէջ ՝ արդար :
Օր մը տեսայ էութենէն մաս մը սուրբ
Մօրս հոգւոյն մէջ ճաճանչագեղ, եւ ցաթած
Մեր գիւղակին մէկ վաղեմի հերոսին
Հողակոյտին վրայ դալար :
Միջօրէին ՝ զայն տեսայ
Որ ՝ նըման մեծ թիթեռնիկի մ ՛ ըսպիտակ ՝
Կը քալէր գաղջ պատուհանիս քարին վրայ,
Որ մայթերէն կամ աղծապիղծ ճամփայեն,
Ներողամիտ գըթութեամբ,
Կը հոսէր նոր կըթուած կաթի մը պէս եղկ,
Որ իրիկունն, հորիզոնէ հորիզոն,
Կ՛երիզանար գետերու պէս յակինթի,
Կամ կը կազմէր, երկինքներուն վրայ խաղաղ,
Անըրջական աւազաններ, որոնց մէջ
Կը բռընկէին նունուֆարէ կըղզեակներ :
Զայն ես տեսա՜յ , — եւ հոգւոյս մէջ արթընցաւ
Պանդուխտի տենչ մը անորոշ եւ լըլկիչ
Դէպ ի գաւառ մ ՛ անծանօթ, լի արեւով.
Եւ արդ կ՛երթամ դէպ ի աղբի՜ւրը լոյսին…
Լոյսն է Մըտքիս հարսը, աղջիկն ՝ Աստուծոյ.
Ան գինին է Տիեզերքի բերկրութեան,
Որ իրիկուն մը, կողէն դուրս Յիսուսին,
Հեղեղօրէն հոսեցաւ,
Ներումի պէս հոսեցաւ, վա՛րը, Մեղքին
Սեղանին շուրջը հաւաքուած մարդերուն
Անյուսութեան ըսկիհներուն մէջ դատարկ :
Լոյսը արիւնն է բնութեան,
իշերուան թագն, ու պատմուճանն է օրուան.
Աստուածային Ակնին է ՝
Որ, երկունքի մէջ մեռած մօր մը նման,
Կը ստեղծէ իր վախճանելու ժամանակ,
Ակնին ՝ հրեղէն բիբերով,
Որուն հոգին ամէն գարուն կը տրոփի
Հիւլէին մէջ եւ մարդկային մըտածման,
Որուն համար զոհերով դեռ կը մըխան
Նուիրական ափերը յորդ անգէսին :
Ու ես կ՛երթամ դէպ ի աղբի՜ւրը լոյսին…
Լոյսը մարմարն է երկնային հանքերուն.
Որով Արուեստն, անմահական երազով,
Կը քանդակէ ձիւնամարմին աստուածներ :
Իր ծոցին մէջ կը ծընին
Մռայլ Տանդէներն ու Հոմերները հըսկայ,
Իր ծոցին մէջ իմաստութիւնը երգ մ ՛ է ՝
Զոր գիշերուան մէջ խորին
Բանաստեղծները կը խըմեն աստղերէն ՝
Որ նուագեն ցերեկուան մէջ ՝ Մարդերուն :
Ան ամէնո՜ւն զինքը կու տայ, ամէնո՜ւն
Կը բաժնուի, եւ կը մընայ անբաժան
Նըշխարքին պէս. — ան նըշխարքն է ՝ որ կ՛իջնէ
Ամէն առտու, սեղաններուն վըրայ մեր,
Մարդեղութեան արիւնլուայ խորհուրդին :
Ու ես կ՛երթամ դէպ ի աղբի՜ւրը լոյսին…
Քանի՞ հազար, քանի՞ հազար տարիներ
Պէտք է որ ա՛յսպէս քալեմ.
Քանի՞ անգամ պէտք է իյնամ, կարեվէր,
Ճանապարհիս վրայ բացուած
Նըպատակիս ժայռափըշուր մուրճերով.
Չըգիտե՜մ ես . — միայն թէ, ո՜վ եղբայրներ,
Ո՛վ խաչ հանող եղբայրներ,
Թողուցէք զիս ճամբորդութեանս մէջ մինակ,
Ա՛յնքան մինակ եւ ա՛յնքան լուռ, որ լըսեմ
Տրոփը սըրտիս, զոր ընտըրած նուագս է
Նուագներուն մէջէն բիւր.
Արեւով լի եւ արեւները տանող
Ուղիիս վրայ մի՛ սըփռէք
Ձեր շուքը, մռայլ թեւի մը պէս ուրուրի :
Եւ ոչ ալ զիս կանչեցէք
Խընճոյքներուն ձեր զուարթ ՝
Ուր բոզութիւնը կը զարնէ նուագարան :
Ընդունա՜յն է խոստանալ
Սըրտիս կոյսեր, — սիրտըս սափորն է դատարկ,
Ու ես կ՛երթամ դէպ ի աղբի՜ւրը Լոյսին :

ՈՒՌԸ

Իրիկուան մէջ, գիւղին քով,
Կը մըրմընջէ գուռն ուռիին տակ շըքեղ:
Զայն կը լեցնէ աղբիւրն երգովը բիւրեղ,
Աստղը ՝ բիւրեղ արցունքով:
Խորհուրդին մէջ ըստուերին
Կընունքի ջինջ աւազան մ»է կարծես ան՝
Ուր քաղցրօրէն կը մըկըրտուի լուսընկան՝
Տըղու մը պէս նորածին:
Յոգնաբեկ խումբն եզներուն
Հոն կը դիմէ արահետէն ճախճախուտ՝
Ուրկէ կ»հոսի, ճապաղելով, ջուրն անփոյթ՝
Մարգերուն տակ՝ պըսպըղուն:
Կողեր կողի դէմ ահա՛,
Եւ գաւակներ գաւակներու կ»ընդհարին.
Յանկարծ մոլուցք մ»եղջիւրներու ահագին
Կը տատանի գուռին վրայ:
Միահաղոյն կ»երկարեն
Վիզերն իրենց, եւ ռունգերնին յարդամած
Յըստակ ջուրին ադամանդին մէջ մըխած՝
Յաւերժօրէ՜ն կը խըմեն:
Կ»ըմպեն ալիքն անապակ,
Լոյս ծիւրումը պարեխներուն սառնակերտ.
Ու չե՛ն խըրտչիր լուսընկայէն՝ որ մերթ մերթ
Կ»լողայ իրենց բերնին տակ:
Կը վերցընեն երբեմն, յա՛գ,
Հըզօր գլուխնին, ու կը նային սարերո՜ւն…
Կը սորսորայ իրենց դունչէն՝ քարերուն՝
Ջուրը, երակ առ երակ:
Անդէորդն, հոն, մահակին
վըրայ կըռթնած՝ կը սուլէ երգն հեշտօրօր,
Մինչեւ վէտ վէտ ցամքի հեղուկը բոլոր,
Մընայ մամուռն՝ յատակին:
Կ»երթան յետոյ, օրօրուն,
ոմին խաղաղ գաւիթին մէջ պառկելու.
Կը կարկաջէ գիւղամէջէն, զերթ առու,
Զանգակն իրենց վիզերուն:
Ու երբ դարձեալ գան առտուն
Պիտի գըտնեն հըսկումին տակ ուռիին
ուռը նորէ՜ն լեցուած երգովն աղբիւրին,
Եւ արցունքովն՝ աստղերուն:

		Страницы: Начало Предыдущая 1 Следующая Конец